Дарава – вёска за 10 кілямэтраў на паўночны захад ад Ляхавічаў і за 10 кілямэтраў на паўднёвы ўсход ад цэнтра Баранавічаў. Дарава дэ-факта складае адзіны населены пункт разам з двума буйнейшымі вёскамі Літва і Дарава-Чыж. На паўночны ўсход размяшчаецца вёска Малое Падлесьсе, на поўдзень – Лабузы. Вёска стаіць на правым беразе ракі Шчара. Праз Дарава праходзіць аўтадарога Р4 на ўчастку Баранавічы – Ляхавічы, у вёсцы знаходзіцца мост аўтадарогі праз Шчару.
Паселішча ўпершыню згадана ў XV стагодьдзі. Вёска ўваходзіла ў склад Наваградзкага павету Наваградзкага ваяводзтва Вялікага княства Літоўскага. У XV–XVI стагодьдзях ўладальнікамі маёнтка былі Манцігердавічы.
Па другiм падзеле Рэчы Паспалітай Дарава апынулася ў складзе Расейскай імпеэыі, у Наваградзкім павеце Менскай губэрні.
Падчас Першай сусьветнай вайны праз Дарава праходзіла лінія фронту, вёска аказалася амаль цалкам сьцёртай з зямлі. Паводле Рыжскай мірнай дамовы (1921) Дарава ўвайшло ў склад міжваеннай Польшчы, паступова вёска была адбудаваная, у 1931–1938 гадох быў пабудаваны новы каменны касьцёл Ушэсьця Панны Марыі. Па некаторых зьвестках пры яго ўзьвядзеньні выкарыстоўваліся блёкі, выразаныя ў навакольных нямецкіх дотах часоў Першай сусьветнай вайны.
З 1939 года Дарава ў складзе БССР, падчас Другой сусьветнай вайны з 1941 па 1944 год акупаваная нямецкімі войскамі.
Касьцёл Унебаўзяцьця Наясьвяцейшай Панны Марыі
Известно, что деньги на строительство первого деревянного костёла в Дареве дал новогрудский наместник Петраш Монтигирдавич, занимавший эту должность с 1430 по 1434 год. Храм построен в 1440 году на высоком берегу над Щарой, где находится современный костёл. 9 марта 1618 года по решению Виленского епископского капитула «…дадзена капу хвоек з маёнтка Лук на касцёл, што будуецца ў Дараве».
Во время Тринадцатилетней войны 1654–1667 годов храм был разрушен. Что-то случилось и со священником, потому что туда отправили «командора». Новый костёл Вознесения Пресвятой Девы Марии был построен в 1841 году.
В 1931 году новым священником в Дареве был назначен Станислав Шаплевич. Он активно участвует в строительстве новой церкви. Проект храма разработал барановичский инженер Бронислав Иванчик. Местные жители вырезали блоки на стене церкви из бетонных немецких блиндажей. В 1936 году часовня в Дареве сгорела. Это дало толчок прихожанам, и 15 августа 1938 года епископ Пинский Казимир Букраба освятил храм.
После присоединения Западной Беларуси к БССР в 1939 году отцу Шаплевичу пришлось скрываться. Его прятали местные прихожане из разных деревень и хуторов. С приходом немцев до 1942 года Шаплевич возобновил службы в костёле, но после этого ему снова пришлось скрываться, так как немцы подозревали его в связях с Армией Краёвой.
Во время боев 1944 года советские войска обстреливали костёл из пушек. Стены блиндажей выдержали (при реставрации в 1990-х годах в одной из стен был обнаружен неразорвавшийся снаряд).
С приходом советских войск местные жители продолжали укрывать ксендза Шаплевича. НКВД задержал его только 1 мая 1947 года в соседней деревне Литва. Священника осудили как американского шпиона на 25 лет тюрьмы и сослали в Инту (Коми, СССР).
У 1956 годзе Шаплевіч вызваліўшыся ня зьехаў у Польшчу, а вярнуўся ў родную парафію. Аднак харам з 1949 году выкарыстоўваўся як склад. Шаплевіч праводзіў набажэнствы ў прыватных дамах і ў капліцы в. Макееўшчына (да 1960 году). Пасьля сьмерці ксядза ў 1975 годзе людзі працягвалі патрабаваць вяртаньня касьцёлу. Таму савецкія ўлады пспрабавалі храм зьнішчыць. 3 жніўня 1986 быў зьдзейсьнены падпал, але згарэў толькі дах. Пасьля ўлады спрабавалі разбурыць сьцены, але муры зь нямецкіх бліндажоў не паддаліся.
У 1990 касьцёл вярнулі вернікам. Урачыстая рэкансекрацыя храму адбылася 15 жніўня 1992 пры ўдзеле Казіміра Сьвентака. Каля храму ўсталяваны бюст айца Шаплевіча.
Каардынаты: 53.113641, 26.165121.
Капліца прыдарожная каталіцкая
Каплiца пабудаваная ў першай палове XX стагодьдзя.
Каардынаты: 53.108904, 26.168904.
